Onderstaande tekst is een vrije vertaling uit het boek La France à tire-d'aile (2005) door Philippe J. Dubois & Elise Rousseau, uitgegeven door Delachaux et Niestlé, en hier overgenomen met de toestemming van de uitgever en de auteurs. Enkele andere Franstalige werken over vogeltrek treft u hier aan: www.migraction.net/index.php .
Natuurlijke omgeving van de telpost
De col du Plafond (620 m) ligt nabij Saint-Dié en domineert de vallei van de Meurthe. Hij beslaat het grondgebied van drie gemeenten : Anould, Gerbépal en Corcieux. Oostwaarts wisselen bossen en valleien elkaar af. De haute en petite Meurthe vloeien er doorheen. De meer dan duizend meter hoge bergketen van de Vogezen ligt op amper een tiental km van hier. Zij wordt evenwel aan het oog onttrokken door een beboste bergrug die van noord naar zuid loopt met een uitloper in het zuidwesten van de col. Westwaarts bevindt zich wederom een aaneenschakeling van bossen en valleien. De hoogtelijnen in de omgeving van de telpost lopen parallel met de overheersende najaarstrekrichting, van noordoost naar zuidwest. Een deel van de trekvogels bereiken de telpost via de vallei van la Bruche en de col de Saales in de Bas-Rhin, circa 20 km naar het noordoosten.
De col du Plafond biedt een wijds panorama over ongeveer 270°. Bij goede zichtbaarheid verschijnen de toppen van de Donon en de Champ-du-feu in het noordoosten, terwijl in het noorden bergtoppen rijzen die de vallei van la Plaine omgorden. In het westen wordt het uitzicht beperkt tot de omgeving van de col. In het oosten is enkel de achterzijde te zien van een bergkam die van noord naar zuid loopt op iets meer dan 2 km van de telpost. Deze kleine col oefent een grote aantrekkingskracht uit op najaarstrekkers die de valleien van la Bruche, la Fave en de Meurthe volgen (stroomopwaarts van Saint-Dié).
Historiek van de tellingen
Gedeeltelijke najaarstellingen werden verricht van 1998 t.e.m. 2001. Met in totaal respectievelijk 231600 en 310076 doortrekkers, wijzen de meest uitvoerige tellingen van 2000 en 2001 op een doortrek van regionaal belang. Er is een vrij grote verscheidenheid aan doortrekkers, met 103 soorten trekvogels over een periode van vijf jaar.
Ornithologisch belang, emblematische soorten
De samenstelling van de soortenlijst en sommige aantallen herinneren enigszins aan die van Les Conches te Ceyzériat in het departement Ain. Net zoals in de Ain, is een alpiene invloed merkbaar met zeldzame doortrekkers als Citroenkanarie, Notenkraker en Grijze Gors.
Trekverloop
De periode van eind september tot begin november is het interessantst, zowel qua aantallen als qua soortenrijkdom. De roofvogels lijken de bergkammen van het noordoosten naar het zuidwesten te volgen en verschijnen ook boven de lagere bergtoppen die van oost naar west georiënteerd zijn. Een deel van de roofvogels trekt niet over de col maar volgt de bergkammen aan weerszijden hiervan. Buizerd is de talrijkste roofvogel met maximaal 1600 exemplaren per najaar. Wespendief volgt met 500 à 900 exemplaren. Onder de zangvogels zijn Vinken het talrijkst (tot 175000 exemplaren). Er werden tot 17000 Kepen geteld. Andere soorten die in aantal doortrekken zijn Veldleeuwerik, Boerenzwaluw, Spreeuw, Sijs, Koperwiek, Grote Lijster, Kramsvogel, Appelvink, Boompieper en Boomleeuwerik. In sommige najaren werden tot 41000 Houtduiven geteld maar er vliegen hooguit een paar honderd Holenduiven over de col. Gierzwaluwen scheren regelmatig over, met een maximum van 9440 exemplaren. Kleine Mantelmeeuwen trekken geregeld over maar in klein aantal (maximum 37 exemplaren). Wellicht gaat het om vogels die van de Noordzee komen en op de Middellandse Zee overwinteren.
Enkele bijzondere broedvogelsoorten in de omgeving van de col zijn Raaf, Boomvalk, Slechtvalk, Havik, Zwarte Specht, Notenkraker (vooral in september), Taigaboomkruiper en Kruisbek. Het Groot Routepad (GR) is geschikt om deze soorten waar te nemen.
Zangvogeltrek op de col valt voornamelijk op bij een laag wolkendek et met matige tegenwind (westen- tot zuidenwind). De doortrekhoogte verschilt naargelang de weersomstandigheden en het jaargetijde. Roofvogels die het van thermiek moeten hebben (zoals wouwen en Wespendieven) verkiezen warme dagen op het eind van de zomer. Na 10 uur ‘s ochtends winnen zij hoogte en worden weer gemakkelijker waarneembaar na 15-16 uur, wanneer zij opnieuw lager vliegen. In oktober en november vliegen de roofvogels lager omdat er dan minder thermiek is. Heel wat zangvogels, zoals Gele Kwikstaarten en piepers, trekken ‘s zomers hoofdzakelijk voor 9 à 10 uur ‘s ochtends; later in het seizoen vliegen zij voornamelijk laag over bij tegenwind die hier ‘s ochtends vaak sterker blaast. Lijsterachtigen worden vooral bij het eerste licht gezien (en de meerderheid zijn nachttrekkers). Op mooie oktoberdagen met een blauwe hemel en geen wind, zijn de zangvogels moeilijk te zien. Zij vliegen hoofdzakelijk hoog over en worden gemakkelijker gehoord dan gezien tegen een effen hemel.
Onthaal
Er worden voor zover gekend geen regelmatige tellingen meer verricht op de col du Plafond. Er is dan ook geen onthaal voor bezoekers voorzien.
Routebeschrijving
Twee wegen lopen over de col: de D8 en de D60, van Saint-Dié naar Gérardmer enerzijds naar Corcieux anderzijds. Het waarnemingspunt ligt op 500 m ten oosten van de col op ongeveer 660 m hoogte, langs de bosweg (op de GR 533) die vanaf de col toegang verstrekt tot het gemeentelijk bos van Anould. Een nadeel is dat de zichtbaarheid in oostelijke richting tegenvalt. Daarom wordt bij sterke en lage zangvogeltrek (van midden september tot midden november) op lagere hoogte geteld, in de richting van de col. Deze telpost ligt naast akkerland op 200 m ten westen van de col. Daar is het zicht over de hele westzijde geblokkeerd !
Eten en verblijf
In de regio is een grote verscheidenheid aan accommodatie te vinden. Het is aangewezen om het office de tourisme te contacteren:
9, rue Henry
88430 Corcieux
Tel. 03 29 50 73 29
Contact
Waarnemingen kunnen doorgestuurd worden naar het
Centre Ornithologique Lorrain (COL)
5, rue de Nancy
54690 Lay-Saint-Christophe
of
LPO Alsace
8, rue Adèle-Riton
67000 Strasbourg
Tel. 03 88 22 07 35
Fax 03 88 22 91 28
Waarnemingen
Gebruiksstatistieken
