Natuurlijke omgeving van de telpost

De telpost van Markstein bevindt zicht te Fellering, in het departement Haut-Rhin (68), ongeveer 500 ten noorden van het gehucht "Le Markstein" in de richting van de Hohneck. De waarnemingspost bevindt zich in de bergweiden, op 1260 m hoogte, op de noordoostflank van een vallei. Hij overheerst "la route des crêtes" (toeristische bergroute) en is hiervan op minder dan 100 m verwijderd. Tijdens de najaarstrek, komen de meeste vogels aangevlogen vanuit de vallei van Guebwiller ; daarna steken ze de col over en vliegen door naar de vallei van Thann. Langs de bergflank passeren de vogels vaak in goede lichtomstandigheden; vogels die rakelings over de bergweide vliegen steken af tegen een achtergrond van bosbessen, enigszins vanuit vogelperspectief. In de schaarse boompjes van het valleitje (Lijsterbes en Beuk) landen regelmatig vogels. Ook lager in de vallei kunnen vogels in zit waargenomen op de sparrentoppen. De waarnemingen zijn dan ook vaak van goede kwaliteit. Er zijn ook nadelen aan de telpost. Zo zit het weer niet altijd mee. Tijdens het telseizoen komt het wel vaker voor dat de vallei potdicht zicht van de mist!

Windkracht en windrichting zijn belangrijke factoren voor de trek. De trek is het meest opvallend bij vrij krachtige zuidwestenwind (4 à 6 Beaufort of 20 tot 50 km.h-1). Bij dergelijke tegenwind volgen de vogels de vallei en vliegen lager boven de bergweide; dat vereenvoudigt de tellingen. Bij zwakke wind vliegen zij hoger en verdelen zij zich over een breed front. Wind uit het oosten, noordoosten of noordwesten levert doorgaans weinig vogels op.

Historiek

Een tijdje voor de jaren 1980, hadden verschillende vogelaars uit de Elzas trek vastgesteld over de bergpassen van de Vogezen. Roofvogels zijn hier evenwel schaars. Vanaf 1993 werden gegevens van Markstein doorgegeven aan de vogelwerkgroep van de Elzas. Vanaf 1994 wordt er regelmatig geteld. Vanaf dan verzorgen vrijwilligers de tellingen, naargelang hun beschikbaarheid.  Het team wisselt waarnemingen uit en publiceert een jaarrapport. De resultaten worden doorgegeven aan LPO Alsace.

Ornithologisch belang, emblematische soorten

Het aantal trekvogels varieert aanzienlijk van jaar tot jaar en hangt af van weersomstandigheden en waarnemersdruk. In 2006 werden 200.138 geteld van 73 soorten in 52 h 40 min tijd. Dat is een voorlopig record maar in werkelijkheid zijn wellicht meer dan een kwart miljoen dagtrekkers over de bergpas gevlogen gedurende dat najaar. Van 1994 t.e.m. 2007 werden 106 soorten vastgesteld. Vink is altijd de talrijkste soort met doorgaans 40% van het totaal. Nummer twee verschilt van jaar tot jaar: Keep, Houtduif, Sijs. Ook invasiejaren blijven niet onopgemerkt met 501 Gaaien in 1996, 2672 mezen (verschillende soorten) in 2005, etc. Af en toe wordt er ook een schaarse soort gezien : steltlopers (4 soorten), spechten, de twee boomkruipers, Gekraagde Roodstaart, Barmsijs, Bonte en Grauwe Vliegenvanger, Ortolaan, Sneeuwgors, Grijze Gors, Klapekster, Grauwe Klauwier, Trompetgoudvink (108 in 2005). De col is geen uitmuntende plaats voor roofvogels. Jagende Sperwers en Slechtvalken zijn evenwel regelmatig te zien.

Kalender

Onze waarnemingen starten in de loop van augustus. Aanvankelijk is het vrij kalm met voornamelijk insecteneters. Vinkachtigen volgen later op het seizoen. De trekpiek valt in oktober en houdt aan tot in november. Oktober is de topmaand, zowal wat aantallen als soortenrijkdom betreft. Het einde van het trekseizoen valt samen met een sterke vermindering van het aantal trekvogels. Na midden november is de trek doorgaans afgezwakt. Meestal sluiten we de tellingen af rond de derde week van november maar soms tellen we door tot begin december. De col is vooral geschikt voor zangvogeltrek. De eerste drie uren van de dag zijn doorgaans de interessantste. Roofvogeltrek wordt interessanter wanneer het wat opwarmt (naar de middag toe).

Onthaal

Er wordt geteld wanneer de tellers tijd kunnen vrijmaken; er is dus geen permanentie tijdens het trekseizoen.  Tijdens de namiddag wordt er zelden geteld.

Routebeschrijving

« Le Markstein » is een skioord in de Vogezen (Haut-Rhin, 68), op 1200 m hoogte, langs «la route des crêtes »
Met de auto kun je de telpost bereiken vanuit verschillende steden in het laagland: 
- in het oosten, vanuit Guebwiller langs het lac de la Lauch (25 km).
- in het noorden, vanuit Munster via Sondernach (23 km) of vanuit Munster via de col de la Schlucht (39 km).
- in het westen vanaf het lac de Kruth-Wildenstein (18 km).
- in het zuiden vanuit Thann, Willer-sur-Thur en langs de Grand Ballon (28 km).
De waarnemingspost bevindt zich op ongeveer 500 m ten noorden van het station. Hij overheerst de route des crêtes,  ter hoogte van een haarspeldbocht.

Overnachting en eten

• Restaurant Wolf (SA)
Route des Crêtes
68610 MARKSTEIN
Tel : 00 33 (0)3 89 82 64 36 
E-Mail : mailto:hotelwolf@aol.com

• Office de tourisme de Guebwiller
Tel : 00 33 (0)3 89 76 10 63

Contact

LPO Alsace
8 rue Adèle Riton
67000 STRASBOURG
Tel. : 00 33 (0)3 88 22 07 35
E-mail : mailto:alsace@lpo.fr