Waanzinnige sneeuwtrek van Buizerds

Op 11 december 2012 werden aan de défilé de l’Ecluse, Haute-Savoie (Frankrijk), niet minder dan 10 717 Buizerds geteld, een nieuw Europees dagrecord. Het vorige record was in Falsterbo (Zweden) met 10 071 Buizerds op 11 oktober 2010.

Wat een onvergetelijke dag ! De trek begint aarzelend rond 9h30 maar het geweld breekt los van 10h30 tot 16h30 met pieken van 4916 Buizerds tussen 12h30 en 13h00 en 1764 tussen 13h00 en 13h30. De trek vermindert wanneer een zware sneeuwwolk de streek rond Genève verspert. Tussen 14h30 en 15h30, ondanks onophoudelijke sneeuw en sterk verminderde zichtbaarheid, wagen toch noch 929 Buizerds de doorsteek ! Er stond een matige noordelijke tot noordoostelijke wind en de vogels trokken vooral ten oosten van ons door. Toen de wind wat aanwakkerde, kwamen zij iets dichter.

Dit is de aanloop van de uitzonderlijke sneeuwtrek over défilé de l'Ecluse:

• 30/11: 1076 Buizerds
• 1/12: 481
• 6/12: 628
• 8/12: 3764
• 9/12: 3832 (en een Ruigpootbuizerd)
• 10/12: 730 

Défilé de l'Ecluse verpulvert ook het Europese seizoensrecord met meer dan 54 000 Buizerds in 2012 ! Enkele vorige records waren 27 121 Buizerds in Hellebaek, Denemarken in 2008, 23 512 in Falsterbo, Zweden (2010), 19 125 aan de défilé de l'Ecluse (2003) en 12 013 op voorjaarstrek in Le Hucel, Frankrijk (2003). Défilé de l'Ecluse bereikt ook een eenzame hoogte met een absoluut seizoensrecord voor Rode Wouw: al 12 180 dit najaar.

Door de klimaatsontregeling trekken Buizerds later in het seizoen maar ook verspreid over een langere periode door in Frankrijk. Een uitgestrekte depressie reikt van Scandinavië tot de Middellandse Zee. Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië worden door sneeuw geteisterd. De koudegolf over Rusland en grote delen van Oost-Europa ligt wellicht aan de basis van deze uitzonderlijke trekbeweging. Omwille van de sneeuw kunnen de Buizerds geen voedsel meer vinden. Eind november was er al een fikse sneeuwstorm in de streek van Moskou. Tijdens het afgelopen weekend stierven niet minder dan 13 mensen – overwegend daklozen - in Polen en Tsjechië.

In Flavignac werden eveneens op 11 december 16 967 Kraanvogels geteld.

Foto: Piet Munsterman (Saxifraga)

Nieuw dagrecord voor Wielewaal

Op 24 april vlogen 183 Wielewalen langs de trektelpost van Canet-Saint-Nazaire in de Pyrénées orientales, Frankrijk. Er werden verschillende losse groepjes van 5 tot 7 exemplaren waargenomen. Heel wat Wielewalen trokken per twee of per drie. Dit is een uitzonderlijk gegeven en een zeldzame combinatie van een dagrecord op een relatief vroege datum. Het vorige Franse record bedroeg 100 exemplaren op 3 mei 1989 op de pointe de Grave (Zuidwest-Frankrijk, Atlantische kust). Het record op trektellen.nl voor alle telposten bedraagt 40 exemplaren op 7 mei 1994 te Breskens. Pointe de Grave blijft de Franse telpost met de meeste Wielewalen met maximum 474 exemplaren op het volledige voorjaarstrekseizoen in 1989. De voorjaarstrek langs de mediterrane kust wordt minder goed gevolgd.

Meer dan 300 000 roofvogels in 2010 !

Frankrijk is befaamd voor roofvogeltrek maar hoeveel roofvogels werden dan wel geteld op de Franse trektelposten vorig jaar ? De cijfers liggen boven de verwachting :  303 912 exemplaren verdeeld over 31 soorten !

De verdeling over de families is als volgt :

ACCIPITRIDAE : 22 soorten (n = 286 601)

De talrijkste roofvogel op trek in Frankrijk in 2010 was Wespendief (87 255 ex., 30,4% van de Accipitridae), op de voet gevolgd door Zwarte Wouw (82 543 ex., 28,8%), Buizerd (45 065 ex., 15,7%), Rode Wouw (31 016 ex., 10,8%) en Sperwer (21 968 ex., 7,7%).

Onder de onregelmatige of zeldzame soorten bevinden zich 17 Steppekiekendieven, 14 Steppebuizerds, 4 Schreeuwarenden, 3 Bastaardarenden, 3 Bastaard- of Schreeuwarenden en 1 Arendbuizerd.   

FALCONIDAE : 8 soorten valken (n = 15 833)

Bij de valken is Torenvalk de koploper met 11 431 ex. (72,2 % van de waargenomen valken). Daarna volgen Boomvalk (2981 ex., 18,8%), Smelleken (642 ex., 4,1 %) en Slechtvalk (419 ex., 2,6%). Vermeldenswaard zijn ook 52 Eleonora’s Valken, 36 Kleine Torenvalken,   21 Roodpootvalken en 1 Sakervalk.

PANDIONIDAE : 1 soort, Visarend (n = 1478)

In 2010 werden 1478 Visarenden geteld op de Franse trektelposten.

Deze resultaten tonen de groeiende interesse voor natuur in Frankrijk, de dynamiek van het Franse netwerk en het belang van migraction.net voor de studie van de roofvogeltrek.

10 000 Zwarte Wouwen in Creste

Tijdens dit telseizoen werden in Creste meer dan 10 000 Zwarte Wouwen geteld. Dit is een nieuw record voor de Auvergne-streek.

Nieuw Frans dagrecord voor Slangenarend

Op 20 maart werd een nieuw Frans dagrecord voor Slangenarend gevestigd met niet minder dan 923 exemplaren over de trektelpost in de wijngaarden van Bellet nabij Nice in Zuidoost-Frankrijk. Dit dagrecord volgt op een periode van hevige regen in Spanje en Zuid-Frankrijk.

Kraanvogel vroeger broedvogel in Vlaanderen

Het Vlaamse tijdschrift Monumenten & Landschappen (M&L) van mei-juni 2010 is volledig gewijd aan de cultuurhistorie van de kraanvogel (cover boven links). Het is uitzonderlijk dat een dergelijk magazine een themanummer (met drie uitvoerige bijdragen) aan één enkele diersoort ophangt. Er was dan ook een bijzondere reden voor.

Tijdens opgravingen op het Sint-Pietersplein in Gent ontdekten archeologen een grote plaat (ruim 2 meter lang en 1 meter breed) van Doornikse kalksteen. Eén van de zijden was voorzien van een grote, gegraveerde vogel. Kenners zagen snel dat het om een zeer natuurgetrouwe weergave van een kraanvogel (Grus grus) ging. De precieze datum van de afbeelding kon niet met volle zekerheid worden bepaald (mogelijk 12de eeuw), maar vast staat dat de steen in het begin van de 15de eeuw als fundering hergebruikt werd.

 De ontdekking van de kraanvogelafbeelding effende het pad voor onderzoek naar de betekenis van de kraanvogel voor de plaatselijke Sint-Pietersabdij en de rol en symboliek van deze soort in de cultuurhistorie van onze streken. Als toetje deden Anton Ervynck (VIOE, Mendop vzw) en vakgenoten gedetailleerd bronnenonderzoek naar het vroegere voorkomen van kraanvogels in Vlaanderen. Door het samenleggen van een veelheid aan pistes (iconografie, middeleeuwse teksten, toponomie, gastronomie, archeologische beendervondsten) kon voor het eerst met overtuiging worden aangetoond dat de kraanvogel tot de voormalige inheemse broedvogels behoort, en dit tot minstens in de 15de eeuw. Kraanvogels werden tot dan bejaagd of uit het nest geroofd. Ook verlies van rustig broedbiotoop en naijver van landbouwers zal hun verdwijning hebben bestendigd. Er bestaan ook eeuwenoude prenten die laten vermoeden dat kraanvogels zelfs als siervogels in gevangenschap werden gehouden. 

Momenteel is de Europese Grus grus opnieuw met een opmars bezig. In Duitsland gaan de aantallen in stijgende lijn en ook in Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland (sinds 2001) zijn ze de afgelopen jaren als broedvogel heropgedoken. 

Dit bijzondere, zeer rijk geïllustreerde kleurennummer van M&L (jaargang 29, nummer 3) beslaat 72 pagina’s en kost 7 euro. Meer info of een bestelling kan via de website
www.onroerenderfgoed.be

Jufferkraan van Den Haag naar Normandië

De juveniele ongeringde Jufferkraan die op 9 oktober over de Vulkaan in Den Haag trok, pleisterde van 13 tot 16 oktober te Saint-Josse in Pas-de Calais. Waarschijnlijk deze vogel werd op 1 november gefotografeerd te Beauvoir in het departement Manche. 

Links: http://skua.over-blog.org/article-grue-demoiselle-a-saint-josse-59133785.html en http://www.ornitho.fr/index.php?m_id=30007

Ook Witkopstaartmezen in Frankrijk

Ook in Frankrijk worden dit najaar regelmatig Witkopstaartmezen gemeld.

Link: http://www.ornitho.fr/index.php?m_id=30006

Zeldzame vogels in Frankrijk

Een nieuwe website geeft een overzicht van zeldzame vogelsoorten in Frankrijk: http://www.ornitho.fr/index.php?m_id=4