Le Clipon, Loon-Plage, in het departement Nord (59) is een zeetrektelpost die vooral in het najaar waarnemers aantrekt.

De telpost

De havendam van Le Clipon ligt in de industriehaven van Dunkerque (Duinkerken). De omgeving is kunstmatig en wordt overheerst door de industriële haveninstallaties. In die wereld van staal en beton kon de natuur ondanks alles toch nog een plaatsje veroveren. Langs de toegangsweg heeft duinvorming bijgedragen tot een gevarieerd landschap dat kansen biedt aan pioniersoorten. Het dynamische milieu trekt bijzondere soorten aan. Er is een zeer belangrijke broedkolonie Dwergsterns (bijna 300 paren) en in de omgeving broeden ook andere soorten: Strandplevier, Bontbekplevier, Scholekster en recent ook Visdief. Daarnaast is er een grote gemengde kolonie Zilvermeeuw en Kleine Mantelmeeuw. Stormmeeuwen broeden er ook. 

Historiek

De eerste onregelmatige trektellingen werden verricht door enkele vogelaars van de Groupe Ornithologique Nord vanaf 1976, toen de havendam nog niet afgewerkt was (de beschermingsmuur werd pas in 1978 gebouwd). De eerste echte najaarstrektelling dateert van 1980 met veelbelovende resultaten. Vanaf 1981 ontdekken enkele Vlaamse vogelaars de telpost. Zij doen er interessante waarnemingen, zowel qua aantallen als qua soorten.  

Vanaf 1985 nemen vogelaars van de latere Association Le Clipon de fakkel over. Aanvankelijk wordt er vooral in gunstige zeetrekomstandigheden geteld (bij forse westen- tot noordenwind). Vanaf 1998 worden de tellingen regelmatiger. Zo wordt er van juli tot december 2003 930 uren geteld. 

Ornithologisch belang, emblematische soorten

Le Clipon ligt langs de Noordzee, aan het Nauw van Calais. Pelagische soorten die bij stormwind naar de kust geblazen worden, volgen de kustlijn op een afstand naar het zuidwesten. De havendam vormt met zijn lengte van 1 km een hindernis op de trekroute. Zeevogels vliegen vaak langs de dam. Vooral jagers, sternen en Vorkstaartmeeuwen steken de strekdam wel eens over voordat zij doorvliegen naar het Kanaal. Sommige zeevogels laten zich dan bijzonder goed waarnemen.  

Vanaf Le Clipon kunnen heel wat zeevogels waargenomen worden die elders langs de kust niet zo goed te zien zijn (m.u.v. Cap Gris-Nez, elders op deze website). De meeste vogelaars zijn uit op volgende soorten : Grauwe, Noordse en Vale Pijlstormvogels, Vaal Stormvogeltje, de 4 jagers (inclusief Kleinste Jager), Vorkstaartmeeuw en Rosse Franjepoot. Tussen de algemenere zeevogels (Jan-van-genten, sterns, Drieteenmeeuwen, Dwergmeeuwen, steltlopers) werden ook zeer zeldzame vogels ontdekt: Wenkbrauwalbatros, Kleine Pijlstormvogel, Ross' Meeuw,... die stuk voor stuk bijgedragen hebben tot de faam van de telpost.

Trekverloop

In Le Clipon wordt vanaf juli geteld. Dan trekken de eerste Zwarte Zee-eenden langs, Bergeenden op ruitrek naar de Waddenzee, Scholeksters en Wulpen. Het aantal soorten neemt geleidelijk toe. De eerste Kleine Jagers, Grote Jagers en Roodhalsfuten worden waargenomen. Vale Pijlstormvogels komen ook voor in juli maar altijd in kleine aantallen. 

In augustus neemt de sternentrek toe, met soorten als Visdief, Dwergstern, Zwarte Stern en Grote Stern. De eerste Paarse Strandlopers pleisteren op de betonblokken. Dit is de beste steltlopermaand. De steltlopertrek is vaak weinig voorspelbaar maar meerdere duizenden exemplaren van een 20-tal soorten kunnen waargenomen worden op de beste dagen. De eerste adulte Vorkstaartmeeuwen en Middelste Jagers in broedkeed verschijnen. Tegen het einde van de maand maak je vooral bij noordwestenwind kans op Kleinste Jagers tussen de talrijkere Kleine Jagers. Grauwe en Noordse Pijlstormvogels scheren in sierlijke bogen over het water. 

Vooral bij noordwesterwind kan september heel wat interessante waarnemingen opleveren: duizenden Visdieven en Grote Sterns, Zwarte Zee-eenden, honderden Grote Jagers, Kleine Jagers, Grauwe Pijlstormvogels, tientallen Kleinste en Middelste Jagers en af en toe een Vorkstaartmeeuw. Tientallen zeetrektellers scannen gespannen de horizon. Bij zomers weer kan de trek traag verlopen en moet je je tevreden stellen met enkele honderden steltlopers en sterns, een roofvogel over zee of de eerste Roodkeelduikers en alkachtigen. 

Oktober is een topmaand. Als westelijke en noordelijke wind domineert, dan garanderen jagers, pijlstormvogels, vaaltjes en Rosse Franjepoten het spektakel. De sternentrek loopt naar zijn einde en het wordt gemakkelijker om af en toe een Noordse Stern op te merken. Bij anticyclonaal weer kan het de moeite lonen om pleisterende zangvogels tussen de betonblokken te zoeken.  Op de beste dagen trekken duizenden Rotganzen langs. Eenden en duikers nemen in aantal toe naarmate november nadert.

Begin november kunnen heel wat grondeleenden en Rotganzen doortrekken maar ook Middelste Zaagbekken, Grote Zee-eenden en Eiders. Uitzonderlijk wordt ook wel eens een IJseend gezien. De Roodkeel- en Parelduikertrek bereikt een hoogtepunt en een imposante IJsduiker behoort altijd tot de mogelijkheden. Wat zeevogels betreft, stelen Drieteen- en Dwergmeeuwen de show, maar ook Jan-van-genten in het gezelschap van de laatste jagers en pijlstormvogels. Wanneer een storm losbreekt, dan kunnen we hopen op Kleine Alk, die toch een zeldzame verschijning blijft. Alken en Zeekoeten zijn steeds talrijker en beginnen te overwinteren. Bij kalm weer is november de beste periode voor een groep Sneeuwgorzen, Fraters of Strandleeuweriken. 

Tegen december valt de herfsttrek geleidelijk aan stil. De waarnemingen zijn dan ook doorgaans minder spectaculair. In de buurt overwinteren heel wat zeevogels, zodat elke tellingen toch wat duikers, futen, zee-eenden en alkachtigen oplevert. Wanneer de vijvers dichtvriezen kan vorsttrek van eenden voorkomen. Volhouden is de boodschap. Met veel geduld worden bij noorder tot noordwesterstormen tussen de Jan-van-genten en Noordse Stormvogels ook wel eens donkere Noordse Stormvogels (zeldzaam in Frankrijk) opgemerkt.

Onthaal

Er is geen bezoekerscentrum. De trektellingen worden uitsluitend verricht door vrijwilligers, grotendeels leden van de vereniging Le Clipon.  

De telpost wordt gevolgd van juli t.e.m. december, vooral in gunstige omstandigheden. Op onderstaan mailadres kun je nagaan of er tellers van de vereniging zullen opdagen. Aangezien dergelijke beslissingen vaak op het laatste moment genomen worden en sterk weersafhankelijk zijn is het vaak niet mogelijk om lang op voorhand af te spreken. 

Routebeschrijving

Le  Clipon kun je vanuit Lille (Rijssel) bereiken via de snelweg A25 (Lille- Dunkerque). Neem vervolgens de A16 in de richting van Calais. Neem na enkele kilometers op de A16, de afrit 25a. Rij 1,3 km naar het tweede rond punt (met verkeerslichten) en sla vervolgens links af in de richting van Port Ouest/Loon Plage. Volg over 2,3 km tot aan de verkeerslichten en neem daar de kleine afrit naar rechts in de richting van Mardyck/Le Clipon/Z.I.P de Mardyck. Deze weg 5 km volgen tot aan de "écluse des dunes" (sluis). Neem naar links na de sluis en neem na enkele kilometers de eerste weg naar rechts (aangeduid met "Route de la Jetée du Clipon". Het is helaas niet langer mogelijk om de havendam met de auto op te rijden omwille van een beslissing van de havenautoriteiten. De havendam is enkel te voet toegankelijk (en het is niet duidelijk of ook dat in de toekomst nog mogelijk zal zijn). Naargelang de wind wordt er geteld op de kop van de havendam, bij de knik in de dam, of vanaf een schuin betonblok aan de basis van de dam. 

Le Clipon is niet toegankelijk met het openbaar vervoer. Je kunt eventueel de trein nemen naar Dunkerque en daarna met de fiets naar Le Clipon rijden maar de afstand is aanzienlijk (en fietsen in stormweer kan tegenvallen).

Overnachting

In de directe omgeving zijn er geen overnachtingsmogelijkheden: de telpost bevindt zich in een industriezone. Vogelaars logeren doorgaans in het Formule 1 - hotel in Grande-Synthe.

Contact

Association Le Clipon
Maison de l’environnement
106 avenue du Casino – BP 21
59941 Dunkerque Cedex 2
Email : mailto:leclipon@yahoo.fr

Website: http://www.leclipon.com/