Waanzinnige sneeuwtrek van Buizerds

Op 11 december 2012 werden aan de défilé de l’Ecluse, Haute-Savoie (Frankrijk), niet minder dan 10 717 Buizerds geteld, een nieuw Europees dagrecord. Het vorige record was in Falsterbo (Zweden) met 10 071 Buizerds op 11 oktober 2010.

Wat een onvergetelijke dag ! De trek begint aarzelend rond 9h30 maar het geweld breekt los van 10h30 tot 16h30 met pieken van 4916 Buizerds tussen 12h30 en 13h00 en 1764 tussen 13h00 en 13h30. De trek vermindert wanneer een zware sneeuwwolk de streek rond Genève verspert. Tussen 14h30 en 15h30, ondanks onophoudelijke sneeuw en sterk verminderde zichtbaarheid, wagen toch noch 929 Buizerds de doorsteek ! Er stond een matige noordelijke tot noordoostelijke wind en de vogels trokken vooral ten oosten van ons door. Toen de wind wat aanwakkerde, kwamen zij iets dichter.

Dit is de aanloop van de uitzonderlijke sneeuwtrek over défilé de l'Ecluse:

• 30/11: 1076 Buizerds
• 1/12: 481
• 6/12: 628
• 8/12: 3764
• 9/12: 3832 (en een Ruigpootbuizerd)
• 10/12: 730 

Défilé de l'Ecluse verpulvert ook het Europese seizoensrecord met meer dan 54 000 Buizerds in 2012 ! Enkele vorige records waren 27 121 Buizerds in Hellebaek, Denemarken in 2008, 23 512 in Falsterbo, Zweden (2010), 19 125 aan de défilé de l'Ecluse (2003) en 12 013 op voorjaarstrek in Le Hucel, Frankrijk (2003). Défilé de l'Ecluse bereikt ook een eenzame hoogte met een absoluut seizoensrecord voor Rode Wouw: al 12 180 dit najaar.

Door de klimaatsontregeling trekken Buizerds later in het seizoen maar ook verspreid over een langere periode door in Frankrijk. Een uitgestrekte depressie reikt van Scandinavië tot de Middellandse Zee. Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië worden door sneeuw geteisterd. De koudegolf over Rusland en grote delen van Oost-Europa ligt wellicht aan de basis van deze uitzonderlijke trekbeweging. Omwille van de sneeuw kunnen de Buizerds geen voedsel meer vinden. Eind november was er al een fikse sneeuwstorm in de streek van Moskou. Tijdens het afgelopen weekend stierven niet minder dan 13 mensen – overwegend daklozen - in Polen en Tsjechië.

In Flavignac werden eveneens op 11 december 16 967 Kraanvogels geteld.

Foto: Piet Munsterman (Saxifraga)

Meer dan 300 000 roofvogels in 2010 !

Frankrijk is befaamd voor roofvogeltrek maar hoeveel roofvogels werden dan wel geteld op de Franse trektelposten vorig jaar ? De cijfers liggen boven de verwachting :  303 912 exemplaren verdeeld over 31 soorten !

De verdeling over de families is als volgt :

ACCIPITRIDAE : 22 soorten (n = 286 601)

De talrijkste roofvogel op trek in Frankrijk in 2010 was Wespendief (87 255 ex., 30,4% van de Accipitridae), op de voet gevolgd door Zwarte Wouw (82 543 ex., 28,8%), Buizerd (45 065 ex., 15,7%), Rode Wouw (31 016 ex., 10,8%) en Sperwer (21 968 ex., 7,7%).

Onder de onregelmatige of zeldzame soorten bevinden zich 17 Steppekiekendieven, 14 Steppebuizerds, 4 Schreeuwarenden, 3 Bastaardarenden, 3 Bastaard- of Schreeuwarenden en 1 Arendbuizerd.   

FALCONIDAE : 8 soorten valken (n = 15 833)

Bij de valken is Torenvalk de koploper met 11 431 ex. (72,2 % van de waargenomen valken). Daarna volgen Boomvalk (2981 ex., 18,8%), Smelleken (642 ex., 4,1 %) en Slechtvalk (419 ex., 2,6%). Vermeldenswaard zijn ook 52 Eleonora’s Valken, 36 Kleine Torenvalken,   21 Roodpootvalken en 1 Sakervalk.

PANDIONIDAE : 1 soort, Visarend (n = 1478)

In 2010 werden 1478 Visarenden geteld op de Franse trektelposten.

Deze resultaten tonen de groeiende interesse voor natuur in Frankrijk, de dynamiek van het Franse netwerk en het belang van migraction.net voor de studie van de roofvogeltrek.

Kraanvogel vroeger broedvogel in Vlaanderen

Het Vlaamse tijdschrift Monumenten & Landschappen (M&L) van mei-juni 2010 is volledig gewijd aan de cultuurhistorie van de kraanvogel (cover boven links). Het is uitzonderlijk dat een dergelijk magazine een themanummer (met drie uitvoerige bijdragen) aan één enkele diersoort ophangt. Er was dan ook een bijzondere reden voor.

Tijdens opgravingen op het Sint-Pietersplein in Gent ontdekten archeologen een grote plaat (ruim 2 meter lang en 1 meter breed) van Doornikse kalksteen. Eén van de zijden was voorzien van een grote, gegraveerde vogel. Kenners zagen snel dat het om een zeer natuurgetrouwe weergave van een kraanvogel (Grus grus) ging. De precieze datum van de afbeelding kon niet met volle zekerheid worden bepaald (mogelijk 12de eeuw), maar vast staat dat de steen in het begin van de 15de eeuw als fundering hergebruikt werd.

 De ontdekking van de kraanvogelafbeelding effende het pad voor onderzoek naar de betekenis van de kraanvogel voor de plaatselijke Sint-Pietersabdij en de rol en symboliek van deze soort in de cultuurhistorie van onze streken. Als toetje deden Anton Ervynck (VIOE, Mendop vzw) en vakgenoten gedetailleerd bronnenonderzoek naar het vroegere voorkomen van kraanvogels in Vlaanderen. Door het samenleggen van een veelheid aan pistes (iconografie, middeleeuwse teksten, toponomie, gastronomie, archeologische beendervondsten) kon voor het eerst met overtuiging worden aangetoond dat de kraanvogel tot de voormalige inheemse broedvogels behoort, en dit tot minstens in de 15de eeuw. Kraanvogels werden tot dan bejaagd of uit het nest geroofd. Ook verlies van rustig broedbiotoop en naijver van landbouwers zal hun verdwijning hebben bestendigd. Er bestaan ook eeuwenoude prenten die laten vermoeden dat kraanvogels zelfs als siervogels in gevangenschap werden gehouden. 

Momenteel is de Europese Grus grus opnieuw met een opmars bezig. In Duitsland gaan de aantallen in stijgende lijn en ook in Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland (sinds 2001) zijn ze de afgelopen jaren als broedvogel heropgedoken. 

Dit bijzondere, zeer rijk geïllustreerde kleurennummer van M&L (jaargang 29, nummer 3) beslaat 72 pagina’s en kost 7 euro. Meer info of een bestelling kan via de website
www.onroerenderfgoed.be

Jufferkraan van Den Haag naar Normandië

De juveniele ongeringde Jufferkraan die op 9 oktober over de Vulkaan in Den Haag trok, pleisterde van 13 tot 16 oktober te Saint-Josse in Pas-de Calais. Waarschijnlijk deze vogel werd op 1 november gefotografeerd te Beauvoir in het departement Manche. 

Links: http://skua.over-blog.org/article-grue-demoiselle-a-saint-josse-59133785.html en http://www.ornitho.fr/index.php?m_id=30007

Ook Witkopstaartmezen in Frankrijk

Ook in Frankrijk worden dit najaar regelmatig Witkopstaartmezen gemeld.

Link: http://www.ornitho.fr/index.php?m_id=30006

Zeldzame vogels in Frankrijk

Een nieuwe website geeft een overzicht van zeldzame vogelsoorten in Frankrijk: http://www.ornitho.fr/index.php?m_id=4

Bijenetertrek op volle gang - een Groene Bijeneter over de roc de Conilhac

Dit is de tijd om in Zuid-Frankrijk Bijenetertrek waar te nemen. De belangrijkste telposten voor de soort zijn de roc de Conilhac / Gruissan-Narbonne (5605 ex.), het fort de la Revère (2396 ex.) en de vallei van la Cerdagne-Eyne (2173 ex.). 9 september was een topdag voor Bijeneters met 985 exemplaren over de roc de Conilhac. Ook de ongebruikelijke waarneming van 38 exemplaren in Frans-Lotharingen is vermeldenswaardig, meer precies op 5 september over de colline de Sion in het zuiden van het departement Meurthe-et-Moselle.

Bijeneters zweven regelmatig op trek. Hoewel de zweefvlucht regelmatig voorkomt bij grotere soorten is deze vliegmethode ongebruikelijk voor kleine vogelsoorten zoals Bijeters. Zij verbruiken hierbij even weinig energie als in zit! 

Op 8 september werd een Groene Bijeneter gemeld over de roc de Conilhac. Dit is een nieuwe soort voor migraction.net, een grote zeldzaamheid in vergelijking met de 88 242 Bijeneters in de databank sinds het begin van de Franse tellingen. Als de determinatie aanvaard word door het Franse homologatiecomité (CHN) dan betreft dit het 8e geval voor Frankrijk. Het is niet geweten tot welke ondersoort(en) Groene Bijeneters in Frankrijk behoren: de Noordwestafrikaanse ondersoort chrysocercus en/of de Aziatische nominaatvorm.

Twee Lepelaars geschoten

Otto Overdijk van Natuurmonumenten meldt ons twee geschoten Lepelaars. Met zijn toestemming nemen we het verhaal over van de website: http://www.natuurmonumenten.nl/content/lepelaar-harrie-neergeschoten-in-frankrijk

Lepelaar Harrie neergeschoten in Frankrijk

 

Gepost op november 6th, 2009

Een Franse jager heeft donderdag 5 november de door Natuurmonumenten gezenderde lepelaar Harrie neergeschoten. De lepelaar was onderweg naar het overwinteringgebied in Mauritanië.

Diezelfde dag werd ook een andere lepelaar bij een Frans vogelasiel binnengebracht. De vogel was door een schot hagel geraakt en had een gebroken ondersnavel. De dierenarts heeft het dier moeten afmaken. Jaarlijks worden naar schatting veertig lepelaars in Frankrijk neergeschoten. Dat is 1% van de Nederlandse populatie. In Nederland zijn lepelaars zeldzaam en bedreigd.
 

Geschokt

Beheerder Otto Overdijk van Natuurmonumenten reageert geschokt. “Twee meldingen op dezelfde dag. Helaas is dat geen uitzondering. Ik heb lepelaar Harrie deze zomer zelf geringd en met een zender uitgerust. Wij doen in Nederland onze stinkende best om ervoor te zorgen dat deze vogelsoort kan overleven. Het doet pijn dat een Franse jager hem tijdens de trek naar het zuiden afknalt.” De reis van lepelaar Harrie eindigde bij Duinkerken. Dit abrupte einde is goed te zien op deze website waar de trekroute van de gezenderde lepelaars te volgen is. Harrie was op slag dood. De zender is bij een lokale vogelaar gebracht, die vervolgens contact opnam met vogelringer Overdijk.
 

Onderzoek

Natuurmonumenten doet samen met onder andere de Werkgroep Lepelaar al jaren onderzoek naar de lepelaar. Jonge lepelaars worden gezenderd voordat ze vliegvlug zijn. Natuurmonumenten rust sinds twee jaar een aantal lepelaars uit met kleine GPS-zendertjes.”Door het ringen en zenderen van de lepelaars weten we dat jacht, en dan met namen in Frankrijk, nog steeds de grootste niet-natuurlijke doodsoorzaak is van trekkende lepelaars. Aanvaringen door lepelaars met hoogspanningskabels is de tweede doodsoorzaak.
 

Zeldzame vogel

Lepelaars zijn zeldzaam en bedreigd in Nederland. Ze zijn een tijd lang bijna uit ons land verdwenen. Vanaf eind jaren ’80 nemen hun aantallen weer toe. Onlangs meldde Natuurmonumenten een succes: na dertig jaar komen er weer broedende lepelaars voor in de Nieuwkoopse Plassen. De doorslaggevende factor die aan de basis van de terugkeer van deze vogel ligt is de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur, het netwerk van grote aaneengesloten natuurgebieden.
 

Meer informatie?

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Annet Les, persvoorlichter Natuurmonumenten via 06-54295248

• Otto Overdijk, beheerder Natuurmonumenten via 06-54295236
   

18943

is het aantal roofvogels dat in oktober 2009 ingevoerd werd op migraction.net, verspreid over 26 soorten. Rode Wouw scoorde het hoogste aantal meldingen met 8496 exemplaren, gevolgd door Buizerd (4726 ex.) en Sperwer (2973 ex.).

Een snelle vergelijking met oktober vorig jaar toont aanzienlijk minder Rode Wouwen (11333 in 2008) en vooral een sterke daling van het aantal Buizerds op trek - in 2008 de talrijkste roofvogel op de Franse telposten met 15486 exemplaren. Het verschil is verwaarloosbaar voor Sperwer (2998 in 2008). Oktober 2009 toont nogmaals aan dat Buizerds minder zuidelijk trekken door de opwarming van het klimaat. De Franse gegevens komen goed overeen met een laat vertrek van Buizerds uit Scandinavië. Het belangrijke aandeel van Rode Wouw in de Franse aantallen is dan weer verklaarbaar door een aanzienlijk aantal telposten die van Europees belang zijn voor de doortrek van deze soort (Franse Pyreneeën, Creste, enz.).

Na de top drie volgen Torenvalk (1285), Bruine Kiekendief (230), Smelleken (208), Slangenarend (167) en Blauwe Kiekendief(153). Ten minste twee van deze soorten waren duidelijk talrijker op doortrek in 2008: Blauwe Kiekendief met 465 exemplaren en Torenvalk met 2196 exemplaren.  

We eindigen met een lijstje zeldzame waarnemingen in oktober 2009: Sakervalk (26/10 te Creste), 2 Eleonora's Valken (2 en 5/10 te Fort de la Revère), 1 Roodpootvalk (3/10 te Fort de la Revère), 1 Grijze Wouw (30/10 te Lindux), 1 Steppekiekendief (16/10 te Fort de la Revère) en 1 Arendbuizerd (8/10 bij la Queue-du-Rat). Het gaat hier doorgaans om beoordeelsoorten.